onze (kerk)gebouwen

Het was op 25 mei 1862 dat de Christelijke Afgescheiden Gemeente te Langeslag geïnstitueerd werd. De naam van deze gemeente was ontleend aan de plek van de kerk. Het kerkgebouw aan de Langeslag werd een jaar later geopend 

Na de Tweede Wereldoorlog kwam er landelijk een grote ommekeer in de Gereformeerde kerken van Nederland.
De theologische opvattingen over twee vormen van kinderdoop die sinds 1905 beide toegelaten werden, was op de Kamper Hogeschool opnieuw tot een twistappel geworden. Er volgde een onverkwikkelijke strijd.

Toen kwam Pinksteren 1945. Dominee W. Vreugdenhil preekte in de kerk aan de Langeslag over de tekst: 'Waar de Geest des Heren is, daar is vrijheid'. Hij bracht dit van toepassing op de uitstorting van de Heilige Geest, de bevrijding van het land en de bevrijding van de kerk van het synodale juk en noemde het 'een besturing van de Hee-
re' , dat de herdenking van de uitstorting van de Heilige Geest samen viel met de bevrijding van het land en de vrijmaking van de kerk. Tevens maakte hij bekend, dat de kerkenraad had besloten, de gemeente vrij te maken van alle synodale besluiten. Voortaan waren wij vrij, aldus dominee Vreugdenhil. De kerk ging uit en de preek gaf stof tot gedachtewisseling. Velen waren het er van harte mee eens. Anderen juichten de vrijmaking toe, maar konden zich niet verenigen met de wonderlijke tekstverklaring. Enkelen gingen niet akkoord met de vrijmaking en tenslotte waren er ook die geen mening hadden.

Zij die niet akkoord gingen met de zogenaamde vrijmaking zonden hiervan bericht aan de kerkenraad. Het was een brief, ondertekend door 28 belijdende leden. Aanvankelijk kwam deze groep op zondag bijeen in de huiskamer van meester Drok, het hoofd der school. Een kerk kon men dit niet noemen, want de ambten waren niet ingesteld. Meestal kwam dominee H.A. Munnik per fiets uit Zwolle, vergezeld door een Zwolse ouderling. Het leek dus veel op een kerkdienst, uitgaande van de kerk van Zwolle. Ook in andere opzichten ging het er primitief aan toe. Er werd gecollecteerd in een hoed van meester Drok, later in keukenschaaltjes van mevrouw Drok. De groep groeide en men kreeg van het schoolbestuur de beschikking over een lokaal van de School met de Bijbel in Laag Zuthem. En zo namen volwassen personen, zelfs bejaarden, weer plaats in de schoolbanken. Het kerkgezang werd begeleid op een harmonium. Het normale kerkelijke leven kwam langzamerhand op gang.

In de eerste naoorlogse jaren waren er in het geheel geen auto's of bussen. De kerkgangers uit Heino reisden toen in een oude vrachtwagen, getrokken door een paard. Op de grote linnen huif stond met zeer grote letters: 'Klokzeep maakt alles schoon'.

Vanaf eind 1947 kwam daarin verandering. De gemeenteleden uit Heino gingen samen met de vrijgemaakten naar Laag Zuthem in een bus van de Heinose firma Meinderink. Maar omdat de diensten van de kerk aan de Langeslag langer duurden dan de dienster van de synodalen, waren deze kerkgangers in de gelegenheid om voor vertrek naar Heino eerst koffie te drinken bij de familie Van Munster. 

Helaas waren er in de beginjaren op allerlei gebied grote moeilijkheden. Een kanselbijbel ontbrak en was ook niet te koop in die tijd. Door een relatie gelukte het in Londen een Nederlandse uitgave te krijgen van het Britse Bijbel- genootschap. Een dienstboek voor de predikant, een avondmaalstafel, avondmaalslinnen, collectezakjes, alles, letterlijk alles moest worden gekocht. Zelfs kopen was soms niet mogelijk. Er kon bijvoorbeeld een zeer mooi damasten tafellaken worden gekocht, maar daar waren heel wat textielpunten voor nodig. En wie kon in die tijd van schaarste zijn textielpunten missen? Nadat het Ned. Textiel Distributie Bureau was ingeschakeld, werden prompt de benodigde punten ontvangen en kon het linnen worden aangeschaft. De Gereformeerde Kerk van Berlikum (Friesland) schonk zelfs gratis een gebruikt tinnen avondmaalsstel. 

Met de vrijgemaakte kerk was de verstandhouding niet best. Aanvankelijk werd nog wel eens het avondmaalslinnen of het avondmaalsstel geleend, maar dat gaf al spoedig ongenoegen, zodat er later geleend werd van de kerk van Zwolle. Ook in andere opzichten werd van de Zwolse kerk steeds de grootste bereidwilligheid ondervonden, in het bijzonder van dominee H.A. Munnik.

Helaas werden door de scheuring familiebanden uiteen gerukt. Dat was bij bijzondere gelegenheden een lastig punt. Zoals bij verjaardagen, op de ene avond werden de synodalen uitgenodigd en op een andere avond de vrijge- maakten. 

De heer H.H. Bosscher uit Heino, boekhouder-diaken, stelde in 1948 de kerkenraad voor een stukje bos te kopen, het zogenaamde konijnenveldje. Daarop werd het restant van het Heuvelsbosje aan de Kolkweg in Laag Zuthem gekocht. Met in het achterhoofd de gedachte: "misschien kunnen we in de toekomst daar eventueel nog eens een kerk bouwen".

Die tijd kwam inderdaad in 1950, toen de instantie SGK 'Steun Gescheurde Kerken' ruimere subsidies gaf voor kerkbouw. Na herhaalde aanvraag werd tenslotte een toezegging ontvangen van een subsidie van f 17.000,00. Na rijp beraad en met volledige instemming van de gehele gemeente werd vervolgens besloten over te gaan tot de bouw van een kerk met als voorbeeld het kerkje in Wijthmen. Er werd opdracht gegeven aan het bouwbedrijf lindeboom uit Wijthmen, dat ook de bouwer was van het kerkje schuin tegenover het witte schooltje.

In verband met de bouwkosten verrichtten diverse ge- meenteleden het grondwerk gratis. Het werd een degelijk gebouw, dat weinig onderhoud zou vragen.

Bij de bouw werd besloten tot aanschaf van koperen kroonlampen, maar dit moest worden uitgesteld tot betere tijden, wanneer de schuld zou zijn gedaald. De kleine gemeente kon namelijk de bouwkosten niet geheel bestrijden uit de subsidie en eigen middelen.

In een speciale dienst op 21 december 1951 werd de kerk plechtig in gebruik genomen, in welke dienst dominee H.A. Munnik voorging. De kerk was afgeladen vol. Er za ten toen veel professoren en dominees in de kerk. De professoren hadden in de kerk een belangrijke rol gespeeld, want vanaf 1945 had de kerk geen eigen dominee, maar was dominee H.A. Munnik uit Zwolle consulent.

De eerste eigen predikant was dominee R. van Benthem (1958). Hij zou worden uitgezonden als zendingspredikant naar Indonesië, maar door de Nieuw-Guineacrisis ging dit niet door en werd hij tijdelijk aangesteld. Anderhalf jaar later werd hij uitgezonden naar Argentinië. Daarna kwam dominee J. Stienstra (1962-1967). Hij woonde bij een van de leden in huis. Geld om een pastorie te bouwen was er namelijk niet.

In overleg met de classis Zwolle en omstreken werd toen een collecte gehouden bij alle leden van de kerken in de classis. De heer P.H.A. v.d. Vegte had lijsten gemaakt van alle adressen in de classis. Daarmee ging men op stap. Iedereen deed mee, zelfs de jeugd. Het was een heel werk, maar het bracht veel geld op. Op f 30.000,00 na, het hele bedrag. Dief 30.000,00 kon worden geleend van de instantie SGK. Zo werd in 1963 de pastorie gebouwd. Enkele jaren later kwam daar nog een jeugdgebouw bij.

In de kerk was achter de preekstoel een tekst op de muur geschilderd. Dat was toentertijd een idee van de heer Bosscher. Het was een tekst uit Psalm 51 vers 12: "Schep mij een rein hart, o God". Die tekst stond er jaren. Toen dominee J.L. Wielenga (1971-1975) predikant was, werd de tekst overgeverfd. Hij hield niet zo van een tekst. Hij wilde meer symboliek. Toen kwam het kruis en het doek met de kandelaar.

In mei 1981 keurde de kerkenraad de plannen goed voor de uitbreiding van de lokaliteiten. Er was wel een kerk en voor de jeugd een gebouwtje, maar geen plek om te ver- gaderen en geen gelegenheid voor andere activi teiten. Er werd een bouwcommissie ingesteld om tot uitvoering van de plannen over te gaan. Intussen verwijderden gemeenteleden bomen, de tegels en stenen tussen de kerk en het jeugdgebouw en werd er een bouwput gegraven, zodat de aannemer meteen kon beginnen. Maar daarna kwam toch nog een groot gedeelte van de verdere afwerking voor eigen rekening, zoals het schilderwerk, het tegelwerk, het plaatsen van sanitair, het inrichtingswerk van de keuken en het egaliseren van het grondwerk. De nieuwe lokaliteit kreeg de naam 'Ontmoetingscentrum'.

Sinds de fusie van de Gereformeerde Kerk Langeslag- Heino met de Hervormde Gemeente Heino in september 2015 staat het gebouw leeg. Op 16 augustus 2018 vond de officiële overdracht van het kerkgebouw aan de verkoper plaats bij de notaris.

Geraadpleegde bronnen:
Kerkbladen van de Gereformeerde Kerk Langeslag-Heino. In het bijzonder de verslagen van H.H. Bosscher en
W. van Munster.
Gegevens van Guus van Wifferen.